KOOMAN'S POPPENARCHIEF

Een kerstkaart uit 1958. IJsco de Ijsbeer was toen bekend van de VARA-televisie en Reintje de Vos uit het rondreizende theater. De gefiguurzaagde kinderkopjes in silhouet werden 40 jaar later hergebruikt als logo van de Stichting Vrienden van Kooman's Poppentheater. De stichting werd in 1997 opgericht en heeft inmiddels ruim 270 vrienden. De Vrienden maken onder meer voorstellingen mogelijk voor kinderen in ziekenhuizen en speciaal onderwijs. Word ook Vriend!

De VARA-televisieserie 'IJsco de IJsbeer' werd uitgezonden van 1957-1959. Frank Kooman schreef het scenario, de muziek, de liedjes en maakte poppen en het decorontwerp voor elke uitzending. De geluidsopname van muziek en stemmen werd zelf gedaan. De maandelijkse uitzendingen gingen live de lucht in vanuit Studio Irene in Bussum. Toch is een uitzending bewaard gebleven. Deze moest vooraf worden opgenomen met het toen hypermoderne 'Telerecording' en is nog te zien in Beeld en Geluid in Hilversum. Het honorarium per uitzending bedroeg: 150 gulden (alles inbegrepen). Later werd het verhoogd tot 225 gulden en in 1959 bood televisiedirecteur Piet te Nuyl jr. maar liefst 300 gulden per uitzending. Op de foto: regisseur Jan Dassen, spelers: Lout Brosius, Frank Kooman, Trude van den Berg, Els van Heyenoort.

Het plakboek werd eind jaren '50 als portfolio gebruikt: lovende passages zijn met rood onderlijnd! in het jaar dat Frank Kooman zijn solistendiploma piano behaalde, maakte hij 'De Muziekmannetjes.' Deze mannetjes wonen in elk muziekinstrument, als je er maar mooi op speelt. Ze spraken hun eigen grappige muziektaal. Het stuk zat vol muzikale verwijzingen. Kinderen werden op het verkeerde been gezet, doordat drie figuren uit het verhaal amuzikaal waren en alles -ook het geknoei op de piano van Frederik Vleugel - prachtig vonden klinken.

Deze voorstelling werd een klassieker, die maar liefst 55 jaar onafgebroken op het repertoire stond! Koning Koukleum werd enkele malen opgevoerd in het Engels ('The slippers of King Chillybody') en in het Frans ('Les pantoufles du Roi Frileux'). IJsco de IJsbeer maakte zijn entree in dit stuk en werd sindsdien een van de favorieten uit het poppentheater. In 1967 werd Koning Koukleum verfilmd in opdracht van de Nederlandse Onderwijsfilm (NOF): de voorloper van de schooltelevisie. Soms in een bioscoop, maar meestal in een met kaftpapier verduisterd lokaal, keken schoolkinderen in de jaren '50, '60 en '70 hun ogen uit. De films en vaak de projector werden verhuurd aan de scholen. In het begin waren het louter educatieve films, maar later ook artistieke films zoals 'De rode ballon' en twee films met IJsco de IJsbeer.

In dit stuk werd Reintje de Vos meegelokt door een Oosterse marktkoopman naar het land van Sultan Hassan. De Sultan had genoeg van zijn pratende, menselijke dienaren en zocht daarom dierlijke knechten. Hannes de Oliant, Citronella de Papegaai en de muizen Tips en Tops debuteerden in dit spannende verhaal. Alle vier de karakters keerden terug in latere voorstellingen. Een hoogtepunt was de robot (met lampjes in ogen en neus!) die door Reintje met een draadloze afstandbediening kon worden bediend. NB De eerste werkelijke draadloze afstandsbediening werd pas in 1955 uitgevonden door een zekere Eugene Polley. In het poppentheater bestond ie al ;) (foto: Natasja Alers)

Reintje de Vos was de hoofdfiguur van de voorstellingen van Frank Kooman in de periode 1949-2011. In ‘Reintje de Vos op de maan’ bouwde professor Adamson een raketbasis in zijn studeerkamer. Reintje kwam op bezoek en mocht even achter het raampje van de raket zitten. Dan lanceert de huishoudster Juffrouw Bets tijdens het afstoffen per ongeluk de raket. ‘Reintje de Vos op de maan’ werd 30 jaar lang met succes gespeeld voor kinderen, maar in aangepaste vorm ook voor volwassenen. Reintje de Vos speelt anno 2020 nog steeds een rol in het ’Muzikaal Poppencabaret’ voor volwassenen. (Het plakboek werd bijgehouden en geïllustreerd door Els van Heijenoort)